Onthechting?
Sapere aude: het motto van de Westerse Verlichting. Heb de moed om na te denken, durf te denken, durf wijs te zijn.
Een Wijze, in het Engels: a Sage – uit het Volkslatijn sapius, het Latijn sapere. Het typeert een wijsheid die komt met de jaren, zodat het vooral de mensen met (levens)ervaring zijn die het kalme oordeel van de wijsheid zouden bezitten.
Mijn omschrijving van de Wijze: against immersion. De Wijze is niet (langer) actief, affectief betrokken in de situatie waarover hij zijn licht laat schijnen. Hij is niet er niet meer in ‘ondergedompeld’. De paradox van de Wijze is dus dat zijn ‘dieper inzicht’ samengaat met het feit dat hij niet langer is ‘verdiept’ (immersed in) de situatie.
Volgens Boeddhistische opvattingen heeft alleen de verlichtte mens een gezond verstand. Vanuit het perspectief van de Westerse Verlichting zou hetzelfde gezegd kunnen worden. De Verlichtte is de Wijze die inzicht heeft in de natuur der dingen – precies doordat hij uit de vicieuze cirkel van het begeren (dat ons van onze ‘natuur’ verwijdert) treedt. In deze opvatting is ware kennis een onthechte kennis.